MIASTA SKOSZAROWANE. GDAŃSK I SOPOT JAKO GARNIZON WEHRMACHTU W LATACH 1939-1945

Przedstawiamy trzecią z czterech monografii nominowanych do Pomorskiej Nagrody Literackiej Wiatr od Morza w kategorii Pomorska Książka Roku 2019 – „Miasta skoszarowane”. Gdańsk i Sopot jako garnizon Wehrmachtu w latach 1939-1945 Jana Daniluka, wydanej przez Muzeum Gdańska 2019.

Historyk Jan Daniluk, na wojenne losy Gdańska i Sopotu spojrzał z nowej perspektywy – perspektywy żołnierzy Wehrmachtu, którzy stacjonowali tu podczas II Wojny Światowej w garnizonie wojskowym. Książka ukazuje nie tylko działania militarne, ale też wpływ obecności armii na codzienne życie w sąsiadujących ze sobą miastach. To opowieść o miastach zamienionych w koszary i mieszkańcach, których życie w związku z tym też uległo zmianie. Nad książka autor pracował długo, jak sam podaje „teoretycznie rzecz biorąc, prace nad rozprawą ciągnęły się niemal równo dziesięć lat. Ważnym powodem do jej powstania, było dotarcie do unikatowych źródeł przechowywanych w Wojskowym Archiwum Federalnym we Fryburgu Bryzgowijskim, a wytworzonych przez różne organa wojskowe oraz analiza prasy wydawanej w latach konfliktu, które znacząco pozwoliły uzupełnić wiedzę o wojennym Gdańsku i Sopocie.

Książka oma­wia histo­rię powsta­nia, roz­woju i funk­cjo­no­wa­nia Gdań­ska wraz z sąsied­nim Sopo­tem, jako gar­ni­zonu nie­miec­kiego w latach II wojny świa­to­wej. Uka­zano dzia­łal­ność kul­tu­ralno-oświa­tową admi­ni­stra­cji gar­ni­zonu, skie­ro­waną do żoł­nie­rzy oraz udział w niej struk­tur par­tii hitle­row­skiej NSDAP. W mie­ście publi­ko­wano oraz kol­por­to­wano okre­śloną i ocen­zu­ro­waną prasę, wyda­wano książki, nada­wano audy­cje radiowe, orga­ni­zo­wano pokazy fil­mowe, wykłady, odczyty, spek­ta­kle teatralne, dbano o upra­wia­nie sportu przez orga­ni­zo­wa­nie meczów w ramach lig woj­sko­wych. Z aktyw­no­ści kul­tu­ralno-oświa­towo-spor­to­wej Wehr­machtu korzy­stali także cywilni miesz­kańcy Gdań­ska. Według zamy­słu władz hitle­row­skich miała ona budo­wać pozy­tywny obraz sił zbroj­nych wśród nie­miec­kiej spo­łecz­no­ści Gdań­ska

Mono­gra­fia to roz­sze­rzona wer­sja roz­prawy dok­tor­skiej, którą autor obro­nił na Wydziale Histo­rycz­nym Uni­wer­sy­tetu Gdań­skiego w grud­niu 2017 r. (pro­mo­tor: prof. dr hab. Marek Andrze­jew­ski).

Jan Daniluk (ur. 1984) – doktor historii, absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Pełnomocnik dyrektora Hevelianum ds. historii i dziedzictwa kulturowego. Historią zawodowo zajmuje się od 13 lat. Wcześniej pracował na Uniwersytecie Gdańskim, w Muzeum Sopotu, w Dziale Naukowym Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz w pionie edukacyjno-naukowym gdańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Współpracuje z organizacjami pozarządowymi, środowiskiem trójmiejskich przewodników, radami dzielnic oraz instytucjami kultury. Konsultant i autor recenzji wydawniczych, sporządza opinie i prowadzi badania także dla podmiotów komercyjnych (np. inwestorów). Publicysta historyczny m. in. na łamach portalu Trójmiasto.pl oraz czasopisma „30 Dni”. Filister K! Lauda.

Pasjonat i badacz historii Gdańska oraz Sopotu (XIX-XX w.). Zajmuje się także historią ziem polskich wcielonych do Rzeszy w latach II wojny światowej oraz dziejami Prus Wschodnich (1933-1945). W szerszej perspektywie bada SS, SA, policję doby Trzeciej Rzeszy i jeńców wojennych w niewoli niemieckiej. Interesuje się również historią kolonializmu, w szczególności niemieckiego (1884-1919).

Miłośnik turystyki kajakowej, Depeche Mode, gier planszowych i książek (AS, urban fantasy, steam punk). Prywatnie – mąż i ojciec trzech córek.