Wieczór z Romualdem Mieczkowskim

Gdański Klub Poetów zaprasza 3 lutego, o godz. 18.00, do Biblioteki Oliwskiej, ul. Opata Jacka Rybińskiego 9, na wieczór z Romualdem Mieczkowskim (dziennikarzem, tłumaczem, red. naczelnym „ZNAD WILII”). Spotkanie poprowadzi Tomasz Snarski.

Romuald Mieczkowski

Urodził się w dzisiejszej dzielnicy Wilna Fabianiszki (Fabijoniškės), wtedy poza granicami miasta. Studiował filologię polską i geografię, estetykę. W 1966 debiutował opowiadaniem. Był tłumaczem i dziennikarzem w gazecie codziennej. Od 1980 – w redakcji audycji polskich Radia Litewskiego, w 1989 założył cotygodniowy magazyn polski „Panorama Tygodnia” (późniejsze „Rozmowy Wileńskie”) w Telewizji Litewskiej, który prowadził 12 lat. Twórca dokumentów filmowych, m.in. w 2012 autor scenariusza filmu Pokolenie PLT, w 2017 – realizator filmu Worotyński, członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Fotograf, uczestnik wystaw, ilustruje wydawnictwa.

Działalność

Od 1989 redaguje i wydaje czasopismo o rodowodzie niepodległościowym – „Znad Wilii”, którego podstawowym celem jest integracja środowisk twórczej inteligencji polskiej na Litwie i na Wschodzie. Na początku był to dwutygodnik, od 2000 ukazuje się jako kwartalnik (o stałej objętości 160 stron). Pisał felietony i artykuły pod pseudonimem Tomasz Bończa.

Współtwórca radia o tej samej nazwie w Wilnie. Współpraca m.in. z nowojorskim „Nowym Dziennikiem”, gdzie przebywał w ramach projektu
dziennikarskiego, a także z BBC, Telewizją i Radiem Polskim.

W 1995 – współzałożyciel pierwszej profesjonalnej na Wschodzie Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii”, która zorganizowała kilkaset wystaw na Litwie i zagranicą – m.in. w Polsce, Niemczech, Szwajcarii, Hiszpanii, USA.

W latach 2004/2005 zorganizował filię tej placówki w Warszawie – Wileńską Galerię Sztuki „Znad Wilii” na Pradze, jednak inicjatywa nie znalazła zaplecza i w latach 2006-2021 był koordynatorem projektów warszawskiej Galerii Mazowieckiej (w Ratuszu Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego), w gestii Mazowieckiego Instytutu Kultury.

Od 1994 organizuje Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” (w tym roku odbędzie się 30.), który zalicza się do najważniejszych imprez literackich na Litwie. W 29 jego edycjach wzięło udział tylko ponad tysiąc uczestników zagranicznych – znanych poetów i pisarzy, artystów sceny i filmu, muzyków i malarzy, naukowców i badaczy z prawie 40 krajów. Od 2013
drugi etap spotkań wileńskich – jako „Maj nad Wisłą” – odbywał się także w ramach Festiwalu Filmów Emigracyjnych EMiGRA (jest jednym z jego pomysłodawców) w Wilanowie w Warszawie. Przyczynił się do odrodzenia Śród Literackich w Celi Konrada w Wilnie, wchodził w skład ich Kolegium w latach 1992-2000, do likwidacji Celi.

W 1988 był w ścisłym gronie założycieli pierwszej po wojnie organizacji polskiej – Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego Polaków na Litwie(przekształconego w Związek Polaków na Litwie). Od 2000 – prezes Zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii”, w 2012 – współzałożyciel Fundacji na Rzecz Mediów Polskojęzycznych Zagranicą „W-Z”
(Wschód-Zachód) w Warszawie.

Publikacje

Autor setek publikacji, edycji radiowych i telewizyjnych, cyklów fotograficznych. Wydał następujące zbiory wierszy: W Ostrej Bramie (Warszawa 1990), Co bym stracił (Kraków 1990), Wirtuozeria grubo po północy (Suwałki 1991), Powrócę; Podłoga w Celi Konrada (Warszawa 1992 i 1994), Sen w ogrodach Moneta (Zielona Góra 1996), Dźwięki ulicy Szklanej (Bydgoszcz 1999), Zbudować łódź (Toruń 2006), Nikt nie woła; Na litewskim paszporcie; Pomiędzy; Mój barbarzyńca – wybór wierszy (Wilno 2008, 2011, 2018 i 2021);
a także prozy: zbiór opowiadań Sennik wileński (Warszawa 1995); Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie; Były sobie Fabianiszki (Wilno 2007 i 2020). Opracował antologię wierszy 50 poetów współczesnych z kilku krajów pt. Przenieść Wilno do serca. Portret miasta (Wilno 2009).

Drukowany w pismach literackich na Litwie, w Polsce i w innych krajach (m.in. „Literatūra ir menas”, „Kultūros barai”, „Nemunas”, „Naujoji Romuva”; „Poezja”, „Twórczość”, „Akcent”, „Borusia”, „Śląsk”). Jego wiersze trafiły do pierwszej powojennej polskiej antologii na Litwie pt. Sponad Wilii cichych fal (Kowno 1985), do antologii Współczesna polska poezja Wileńszczyzny (Warszawa 1986), zbioru Poezja Polska. Antologia Tysiąclecia (Warszawa 1998), Poezja Ostrobramska (Białystok 1991, 1999 i 1996), Tobie Wilno
(Białystok 1992), Antologii poezji do ćwiczeń i interpretacji dla szkół polskich na Litwie (Wilno 1997), antologii Klejnoty poezji polskiej. Od Mickiewicza do Herberta (Poznań 2001) i in. Razem z Ewą Ziółkowską wydał album Śladami słów skrzydlatych – pomniki pisarzy i poetów polskich na Litwie (Warszawa 2016), wydał i opracował graficznie tomiki wierszy Tomasza Snarskiego – Werblista i Żmuty, Tomasa Tamošiūnasa – Piwo z Aniołem Stróżem (jako nagrody w konkursie Polak Wielu Kultur „Znad Wilii” – 2016 i 2018), redagował i ilustrował książkę Zenowiusza Ponarskiego pt.Przyjaciel Litwy i ptaków. Wokół Oskara Miłosza, Macieja Mieczkowskiego Na zakręcie. Kijów i Ukraina u progu zmian (Wilno 2017 i 2019) oraz inne wydawnictwa.

Członek Związku Pisarzy Litwy i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a także międzynarodowej grupy poetyckiej „Magnus Ducatus Poesis”.

Tłumaczenia i współpraca międzynarodowa

Do jego wierszy muzykę komponował Marek Sewen. Poszczególne utwory były tłumaczone na język litewski, rosyjski, ukraiński, białoruski, angielski, niemiecki, francuski, włoski, hiszpański, węgierski, czeski, fiński, grecki, albański i arabski. Sam Mieczkowski tłumaczył z litewskiego, niektórych języków słowiańskich – z litewskiego, ukraińskiego, białoruskiego i rosyjskiego do wielojęzycznej antologii pt. Magnus Ducatus Poesis – Pokonywanie granic (Wilno, 2007). Znalazły się w niej wiersze czołowych poetów z Litwy, Polski, Białorusi i Ukrainy, wstęp napisał m.in. prezydent Litwy Valdas Adamkus, zaś słowo wstępne również Mieczkowski. Jego esej o Czesławie Miłoszu, którego znał osobiście, znalazł się w jubileuszowym litewsko-białorusko-polskim tomie Czeladnik czasu. Od połowy lat 80. utrzymywał stały kontakt z Jerzym Giedroyciem, w 1998 był podejmowany przez niego w Maisons-Laffitte, a w wyniku rozmów wtedy przeprowadzonych „Znad Wilii”, już jako kwartalnik, pozyskało format „Kultury”.

Konferencje

Uczestnik konferencji na Litwie i w Polsce, na Ukrainie i Białorusi, we Francji, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, USA i innych krajach – nie tylko w zakresie literatury, kultury i sztuki, ale również problematyki mniejszości narodowych, transformacji społecznych. W pokłosiu konferencji w Lyonie, poświęconej 200-leciu urodzin A. Mickiewicza – Adam Mickiewicz – poéte qui unit la Lituanie, la Pologne et la Franc – znalazła się praca Mieczkowskiego Mickiewicz dans les consciences des artistes contemporains en Lituanie (Editions PROFAC, Lyon 1999).

Nagrody

Laureat szeregu nagród, w tym Fundacji – Kopernikańskiej w USA, Polcul w Australii, im. Turzańskich w Kanadzie, im. Sawiczów w Finlandii, Nagrody Czesława Miłosza, Złotej Sowy w Austrii; wyróżnień w Polsce – m.in. medalu „Za odwagę w myśleniu i działaniu” suwalskiego tygodnika „Krajobrazy” (1988), im. Barbary Sadowskiej, im. Juliusza Słowackiego, im. Witolda Hulewicza (trzykrotnie), im. Dariusza Stolarskiego – Białe Pióro, Nagrody KUL, im. Zygmunta Glogera, nagród – Fidelis Poloniae, Ministra Kultury i
Dziedzictwa Narodowego RP, „Bene Merentibus”, medalu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, im. Macieja Płażyńskiego – dla najlepszego dziennikarza polskiego za granicą i medalu Polonia Mater Nostra Est.

W 1997 przyznano mu odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, w 1998 – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, a w 2015 – Krzyż Oficerski Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Nagroda Prezydenta Miasta Krakowa „Honoris gratia”.

Prywatnie

W ciągu ostatnich lat przebywa w Warszawie, pozostając w ścisłych więzach z Wilnem. Ma troje dzieci: Maciej – politolog, po 4-letnim pobycie w Kijowie obecnie w Berlinie; Magdalena, po nauce w szkole malarskiej i studiach w zakresie resocjalizacji mieszka i pracuje w Londynie; Monika, menadżer zarządzania – w Krakowie.

Data wydarzenia Godzina wydarzenia
18:00