Minęło dziesięć miesięcy wytężonej pracy, gdy jury Pomorskiej Nagrody Literackiej miało przyjemność oddać się lekturze 341 książek związanych przedmiotowo i podmiotowo z Pomorzem, zgłoszonych przez wydawnictwa, uczelnie, biblioteki, związki literatów.
Na wrześniowym posiedzeniu jury, po bardzo burzliwej dyskusji, wyłoniło nominacje do nagrody – 4 książki w kategorii Literacka Książka Roku oraz 4 w kategorii Pomorska Książka Roku.
13 października w Teatrze Wybrzeże na scenie Stara Apteka odbył się Wieczór Literacki, podczas którego przedstawiono autorów książek nominowanych do Pomorskiej Nagrody Literackiej. Po zakończeniu Wieczoru Literackiego podczas ostatnich obrad jury wybrało laureatów w dwóch kategoriach oraz podjęło decyzję, kto otrzyma nagrodę za całokształt twórczości.
Przypomnijmy nominacje do Pomorskiej Nagrody Literackiej za rok 2020:
Literacka Książka Roku:
Pomorska Książka Roku:
27 października w Centrum św. Jana Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk ogłosił zwycięzców tego rocznej edycji.
Nagrodę w kategorii Literacka Książka Roku otrzymał Antoni Pawlak, za tomik poezji „Ale bez rozgrzeszenia”
Antoni Pawlak – poeta, prozaik i publicysta. Debiutował jako poeta w 1973 roku miesięczniku Litery, a w 1975 roku ukazał się jego pierwszy tomik poetycki Czynny całą dobę. W latach 70. i 80. zamieszczał swoje utwory w czasopismach drugiego obiegu, był członkiem redakcji niezależnego czasopisma Puls i jednym z twórców pisma literackiego Naprzeciw. W 1989 roku był jednym z założycieli reaktywowanego pisma Po Prostu. W latach 1989-1991 wszedł w skład sekretariatu redakcji Gazety Wyborczej, później został szefem działu kultury tegoż dziennika i jego dodatku – Gazety o Książkach. Za swą działalność opozycyjną odznaczony w 2011 roku Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta. W wolnej Polsce pracował w kilku gazetach i czasopismach, był też wydawcą i rzecznikiem prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza. Jest autorem około 20 książek, w większości tomików poetyckich. Laureat Nagrody im. Kościelskich, Pomorskiej Nagrody Artystycznej, Honorowej Nagrody GTPS, Nagrody Miasta Gdańska Splendor Gedanensis, otrzymał również Srebrny Medal Gloria Artis. W 2019 roku był nominowany do Pomorskiej Nagrody Literackiej za wspomnieniowy zbiór anegdot Zapiski na paczce papierosów. Tomik poezji: Ale bez rozgrzeszenia nominowany do Pomorskiej Nagrody Literackiej za 2020 rok to, jak napisał Krzysztof Siwczyk: wysokooktanowy zapis doświadczenia erotyzmu i polityki, który nie rozgrzesza, nie niesie pocieszenia. Nic nie ułaskawia. Tadeusz Nyczek zanurzając się w poezji Pawlaka podkreśla: jedno wydaje się niezmienne: Antkowa umiejętność łączenia cudu jasnej poezji z ciemną prozą życia. (…) Pawlakowe wiersze są proste i czytelne, ale płynie w nich wartki nurt misternych, zaskakujących skojarzeń.
Zwycięską książką w kategorii Pomorska Książka Roku okazała się biografia Mikołaja Trzaski „Wrzeszcz! Mikołaj Trzaska – autobiografia”, której autorami oprócz bohatera są jego rozmówcy Tomasz Gregorczyk i Janusz Jabłoński.
Mikołaj Trzaska
Kompozytor, saksofonista, klarnecista. Jeden z liderów takich zespołów jak: Miłość, Łoskot, The Users, NRD, Gdańskie Słoniki lub Masło. Koncertował min. z Lesterem Bowiem, Tomaszem Stańką, Peterem Brötzmannem, Clementine Gasser, Petem Ole Jorgensenem, Michaelem Zerangiem, Jayem Rosenem, Dominic Duvalem, Markiem Sandersem, Tymonem Tymańskim, Leszkiem Możdżerem, Fiszem i Emade. Autor muzyki do spektakli teatralnych oraz filmów dokumentalnych i fabularnych m. in. Wojciecha Smarzowskiego czy Łukasza Wylężałka. Jest laureatem wielu nagród min. Pomorskiej Nagrody Artystycznej, Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis, a także nagród za muzykę filmową na gdyńskim Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Wraz z żoną Aleksandrą prowadzi wytwórnię płytową Kilogram Records.
Autobiografia Mikołaja Trzaski to bezkompromisowe, szczere podsumowanie pierwszej pięćdziesiątki i ponad trzydziestu lat aktywności muzycznej a także portret jednego z najbardziej cenionych polskich improwizatorów. Muzyk jest dobrym gawędziarzem, a przy tym nie „gryzie się w język”. Opowiada o dramatycznych losach swojej rodziny z okresu wojny, o Żydach i folksdojczach, dysleksji, wychowywaniu dzieci, wreszcie o wieloletnim przepracowywaniu traum. Jest to kreślony wprawną ręką, czasem mroczny, a czasem tchnący nadzieją autoportret człowieka, który nie chce siebie upiększać.
Tomasz Gregorczyk
Dziennikarz i krytyk muzyczny, wieloletni współpracownik radiowej Dwójki (m.in. program Rozmowy Improwizowane, Czas na Jazz), zastępca redaktor naczelnej kwartalnika Fragile. Publikował m.in. w: Glissando, Ruchu Muzycznym, Jazz Forum, Twój Blues, Magazynie Gitarzysta, Top Drummer, Muzyce w Mieście, Jazzarium. Chociaż pisze nie tylko o muzyce, to jednak w centrum jego zainteresowań pozostaje jazz i muzyka improwizowana. Jak sam powiedział, ceni sobie sztukę głębokiej analizy i interpretacji, ale preferuje klasyczną dziennikarską metodę.
Janusz Jabłoński
Dziennikarz muzyczny specjalizujący się w jazzie i muzyce improwizowanej, współautor (wraz z Tomaszem Gregorczykiem) kilkuset wywiadów z improwizatorami. Jego teksty ukazywały się m.in. w Tygodniku Powszechnym, Ruchu Muzycznym, Jazz Forum, Glissandzie i Muzyce w Mieście. Od kilkunastu lat współpracuje z radiową Dwójką, gdzie prowadzi regularnie audycje muzyczne. Pracuje również w Dziale Promocji i PR Wydawnictwa Literackiego.
Pomorską Nagrodę Literacką „Wiatr od morza” za całokształt pracy literackiej otrzymał w tym roku Paweł Huelle.
Paweł Huelle
„Weiser Dawidek nie chodzi na religię” – to zdanie pojawiło się niegdyś w wyobraźni Pawła Huelle i po intensywnym pisaniu w pracowni na strychu domu przy ul. Chrzanowskiego w Gdańsku Wrzeszczu zamieniło się w powieść, okrzykniętą potem debiutem dekady i jednym z najważniejszych tytułów kilku ostatnich dekad. Wydana w 1987 r. powieść „Weiser Dawidek” doczekała się wielu wydań, została przełożona m.in. na język niemiecki, francuski, hiszpański i fiński, a w 2000 roku Wojciech Marczewski nakręcił oparty na powieści film zatytułowany „Weiser”. O popularności książki i jej tytułowego bohatera świadczą tłumy gdańszczan, jakie zgromadziły się na pożegnaniu z „Mostem Weisera”, wyburzonym przy okazji budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej.
Paweł Huelle ukończył polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim. Był jednym ze współtwórców Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Po ukończeniu studiów krótko pracował w Biurze Informacji Prasowej „Solidarności”, w latach stanu wojennego angażował się w działania wydawnictw podziemnych. Do legendy przeszły organizowane przez niego w latach 80. w klasztorze ojców dominikanów „Punkty Mówione”: cykliczne spotkania niezależnego środowiska literackiego.
Choć literatura pozostaje jego najważniejsza pasją, angażował się także w inne role – był dyrektorem gdańskiego ośrodka TVP, wykładowcą akademickim, kierownikiem literackim Teatru Miejskiego w Gdyni, a od 2009 r. jest redaktorem naczelnym ukazującego się w Gdyni kwartalnika artystycznego „Bliza”.
Poza powieściami, które za tło mają niemal zawsze Gdańsk, małą ojczyznę pisarza, pisał także wiersze oraz dramaty, które doczekały się prapremierowych wystawień w polskich teatrach. Jego powieści: „Weiser Dawidek”, „Castorp” czy „Śpiewaj ogrody”, zbiory opowiadań: „Opowiadania na czas przeprowadzki”, „Opowieści chłodnego morza” czy „Talita”, a także dramaty, m.in. „Sarmacja”, „Zamknęły się oczy ziemi”, „Kursk” – tworzą dziś ważny rozdział w historii pomorskiej i polskiej literatury. Za swoją twórczość Paweł Huelle był wielokrotnie nagradzany – w 2012 roku został odznaczony Orderem Oficerskim Polonia Restituta, jest także laureatem Wielkiej Pomorskiej Nagrody Artystycznej.
Kaszubską Nagrodę Literacką „Wiatr od morza” w tym roku przyznano Idzie Czai.
Ida Czaja
Kaszubska poetka i recytatorka, nauczycielka. Laureatka Medalu Stolema. Urodziła się w Kamienicy Szlacheckiej w powiecie kartuskim. W rodzinnym domu mówiła po kaszubsku. Języka uczyła się od ukochanej babci, potem od nauczycieli, którzy przygotowywali ją do konkursów recytatorskich „Rodnô mòwa”. Jako poetka zadebiutowała w 1990 r. w kaszubskim czasopiśmie „Tatczëzna”. Pierwszy własny tomik wierszy „Mòjim mùlkã je kam” wydała w 1994 r. Na język kaszubski przełożyła m.in. dramat Williama Szekspira „Romeo i Julia” oraz wiersze Bolesława Leśmiana „W malënowim chróscewim i wëbróné baladë”.
Autorka tomików: „Przechlastłô idila”, „Kropla krëwi. Dërgnienié” i „Czôrny kléd”.
Poetka w swojej poezji porusza uniwersalne problemy życia codziennego. Odwołuje się do swoich wspomnień, Biblii, mitologii, legend czy starych wierzeń. Nawiązuje do kultury i historii Kaszub, także tej najdawniejszej. Jej wiersze charakteryzuje emocjonalny język bogaty w metafory. Z łatwością wykorzystuje potencjał języka kaszubskiego, potrafiąc w oszczędnej formie przekazać najgłębsze treści oraz wzbudzić u czytelnika bogactwo skojarzeń.
Pomorską Nagrodę Literacką we wszystkich kategoriach stanowi statuetka „Wiatr od morza” oraz nagroda pieniężna, której fundatorem jest Samorząd Województwa Pomorskiego.
Galę uświetnił koncert zespołu MIKROMUSIC TRIO – grupy założonej w 2002 we Wrocławiu przez Natalię Grosiak i Dawida Korbaczyńskiego łączącej piękne melodie, kunszt warsztatowy oraz wspaniałą koncertową energię.
